Księga życia – bezduszny spis czy żywa zapowiedź zbawienia? Refleksje na gruncie De veritate 7 oraz tomizmu biblijnego
Bartosz Adamski
xbartosz.adamski@gmail.comUniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu (Polska)
https://orcid.org/0000-0003-4062-593X
Abstrakt
Księga życia stanowi motyw biblijny obecny zarówno w Starym, jak i w Nowym Testamencie. Powszechnie przyjmuje się, że jest to wykaz osób i ich czynów, na podstawie którego ludzkość zostanie osądzona na końcu czasów. Niekiedy obraz ten funkcjonuje jako spis wiernych przeznaczonych do zbawienia. Do zagadnienia księgi życia odnoszą się również Ojcowie Kościoła, zwłaszcza św. Augustyn, który w De civitate Dei przedstawia ją jako zapis historii życia wszystkich ludzi, skonfrontowanej z przykazaniami Bożymi zawartymi w Piśmie Świętym.
Celem artykułu jest ukazanie zasadniczych wątków refleksji św. Tomasza z Akwinu na temat księgi życia, to znaczy zbadanie, czym ona jest według Akwinaty, co zawiera i jakie twierdzenia formułuje on na jej temat. Na podstawie jego dzieł systematycznych, takich jak Quaestiones disputatae de veritate, oraz komentarzy biblijnych, m.in. Super Psalmo 39, Super Ioannem czy Super Epistolam ad Hebraeos, przedstawiona zostanie wizja księgi życia nie jako sztywnego lub pozbawionego ducha rejestru osób i ich czynów, lecz jako metafora Bożej wiedzy o zbawionych, a więc samego Boga, który umożliwia człowiekowi wspólnotę życia z Sobą i do niej go zaprasza. W ten sposób podjęta zostanie próba odpowiedzi na pytanie, czy refleksja św. Tomasza z Akwinu wnosi wyjaśnienia dotyczące sensu ludzkiego istnienia.
Słowa kluczowe:
księga życia, Bóg, wiedza, przeznaczenie, Chrystus, Tomasz z AkwinuBibliografia
Augustyn z Hippony, De civitate Dei, według: Święty Augustyn (1977), O państwie Bożym. Przeciw poganom ksiąg XXII, tłum. W. Kornatowski, Warszawa: Pax.
Google Scholar
Franciszek (2013), Homilia podczas Mszy św. w Niedzielę Palmową, Plac Świętego Piotra, 24 marca 2013 r. Pozyskano z: https://www.vatican.va/content/francesco/pl/homilies/2013/documents/papa-francesco_20130324_palme.html
Google Scholar
(dostęp: 29.11.2024).
Google Scholar
Jan Paweł II (2001), List Apostolski Novo millennio ineunte.
Google Scholar
Katechizm Kościoła Katolickiego (2002), wyd. 2 popraw., Poznań: Pallottinum.
Google Scholar
Kochanowicz, J. (2007), Uwagi na temat koncepcji wolności w chrześcijaństwie, w: Wolność w epoce poszukiwań, red. M. Szulakiewicz, Z. Karpus, Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK.
Google Scholar
Mróz, M. (2001), Człowiek w dynamizmie cnoty. Aktualność aretologii św. Tomasza z Akwinu w świetle pytania o podstawy moralności chrześcijańskiej, Toruń: Toruńska Biblioteka Teologiczna.
Google Scholar
Mróz, M. (2010), Tajemnica ludzkiej nieprawości: aktualność nauki św. Tomasza z Akwinu o złu moralnym i wadach głównych, Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK.
Google Scholar
Olszewski, M. (1998), Komentarz do Kwestii 24 „O księdze żywota”, w: Tomasz z Akwinu, Kwestie dyskutowane o prawdzie, t. 1, tłum. A. Aduszkiewicz, L. Kuczyński, J. Ruszczyński, red. M. Olszewski, Kęty: Wydawnictwo Antyk.
Google Scholar
Paul, S. M. (1973), Heavenly Tablets and the Book of Life, „Janes” 5, ss. 345–353.
Google Scholar
Przanowski, M. (2018), Uniżony Bóg w myśli św. Tomasza z Akwinu, Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK.
Google Scholar
Roszak, P. (2020), Odkupiciel i Przyjaciel. U podstaw chrystologii soteriologicznej św. Tomasza z Akwinu w świetle „Super Psalmos”, Poznań–Warszawa: Wydawnictwo W drodze – Instytut Tomistyczny.
Google Scholar
Salij, J. (2006), Czy Bóg nas zaprogramował? Pozyskano z: https://opoka.org.pl/biblioteka/T/TD/rozpacz_pokonana/programator (dostęp: 29.11.2024).
Google Scholar
Tomasz z Akwinu, Catena aurea: Catena in Lucam.
Google Scholar
Tomasz z Akwinu, In psalmos Davidis expositio.
Google Scholar
Tomasz z Akwinu, Quaestiones disputatae de veritate.
Google Scholar
Tomasz z Akwinu, Summa theologiae.
Google Scholar
Tomasz z Akwinu, Super Epistolam B. Pauli ad Galatas lectura.
Google Scholar
Tomasz z Akwinu, Super Epistolam B. Pauli ad Hebraeos lectura.
Google Scholar
Tomasz z Akwinu, Super Epistolam B. Pauli ad Philipenses lectura.
Google Scholar
Tomasz z Akwinu, Super Evangelium S. Ioannis lectura.
Google Scholar
Autorzy
Bartosz Adamskixbartosz.adamski@gmail.com
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Polska
https://orcid.org/0000-0003-4062-593X
Ks. dr Bartosz Adamski – doktor teologii, wykładowca teologii dogmatycznej na Wydziale Teologii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu (ul. Gagarina 37, 87-100 Toruń), prefekt okresu propedeutycznego Wyższego Seminarium Duchownego w Toruniu. W swoich badaniach zajmuje się tematyką wolności Boga w myśli św. Tomasza z Akwinu; e-mail: xbartosz.adamski@gmail.com; badamski@umk.pl.
Statystyki
Abstract views: 4PDF downloads: 1
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Bartosz Adamski
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Czasopismo jest bezpłatne i udostępniane na zasadach otwartego dostępu (w formacie pdf na stronie internetowej). Od autorów artykułów nie są pobierane żadne opłaty. „Warszawskie Studia Teologiczne” ukazują się na licencji według standardów Creative Commons: CC BY-ND 4.0 (Uznanie autorstwa - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe) i nie prowadzą skonkretyzowanej polityki dotyczącej danych badawczych. Autorzy zachowują prawa autorskie.
